Processen in een boom

Een boom krijgt energie van de zon. De bladeren zijn in staat om met deze energie water + kooldioxide om te zetten in suikers en zuurstof. Dit proces heet fotosynthese. De vrijgekomen zuurstof is voor ons heel belangrijk, de suikers zijn voor de boom heel belangrijk.

Om de fotosynthese te laten plaatsvinden, is CO2 (kooldioxide) en H2O (water) nodig. De CO2 haalt de boom uit de lucht, het water komt uit de bodem. De houtvaten, die in het spinthout zitten, transporteren het water naar boven. Dit gebeurt deels door worteldruk (osmose: een drukverschil door verschil in zoutconcentratie), capilaire werking en verdamping.

De gevormde suikers worden door de hele boom gebruikt, maar helaas kan de suiker niet overal komen: ze wordt geproduceert in het blad en wordt vervoerd via de kortste weg naar de wortels. Alleen aan deze weg kan de suiker door de boom worden afgenomen, bijvoorbeeld om te gebruiken voor de aanmaak van nieuwe cellen (in het cambium). De meeste suikers gaan echter naar de wortels, om af te geven aan de wortelschimmels in ruil voor vocht en mineralen.

Het cambium gaat meer spinthoutcellen maken als het merkt dat de bestaande cellen zwaar belast worden. Ook in de wortels gebeurt dat: zwaar belaste wortels groeien harder dan minder belaste wortels. Op deze manier kan een scheefstaande boom zich prima aanpassen aan de omstandigheden. Een leuk wetenswaardigheidje: loofhout maakt extra hout aan op de kant die op trek belast wordt, naaldhout op de drukkende kant. Dat kun je goed zien aan waar de kern zit van een doorgezaagde tak.

Als we hout in de kachel verbranden, dan wordt de foto-synthese in feite omgedraaid: erkomt CO2 en H2O vrij, evenals de energie die de boom van de zon heeft ontvangen. Het verbranden van hout is dus eigenlijk een vorm van zonne-energie, en de CO2 die vrijkomt is kortgeleden (nl. korter dan de leeftijd van de boom) uit de dampkring opgenomen. Het verbranden van hout is dus CO2-neutraal. Het planten van bomen ter compensatie van benzinegebruik van auto's is niet CO2-netraal: benzine komt uit de bodem, dus de enige manier om deze vrijgekomen CO2 "neutraal" te maken is om CO2 terug in de bodem te brengen. De CO2 die door de bomen wordt opgenomen, komt namelijk na het overlijden van de boom gewoon weer in de dampkring (door verbranding of rotting).

Door naar "groei van een boom".